"Stylista" Aleksandra Marinina

Stylista, Aleksandra Marinina
W.A.B. 2015
W końcu polscy czytelnicy doczekali się nowego tomu o major Anastazji Kamieńskiej, głównej bohaterki jednej z najpopularniejszych serii kryminalnych autorstwa Aleksandry Marininy. Termin „nowy” może być tu nieco mylący - od chwili wypuszczenia na rynek pierwszej części, wydawnictwo WAB zdaje się na chybił trafił wybierać kolejne powieści, za nic mając chronologię przedstawionych w nich wydarzeń, choć trzeba przyznać, że ostatnio jest już z tym nieco lepiej. Stylista plasuje się niemal bezpośrednio za wydaną poprzednim razem (czerwiec 2013) Cudzą maską.

Nastii Kamieńskiej raczej nie trzeba przedstawiać miłośnikom rosyjskiej popularnej literatury współczesnej oraz fanom kryminału. Na pierwszy rzut oka przypomina ona nieco wschodnią, kobiecą wersję Sherlocka Holmesa, wykorzystując swój niespotykany intelekt i chłodne, racjonalne, a czasem wręcz obsesyjnie pedantyczne podejście do faktów do rozwiązywania kolejnych przestępstw. Podobnie jak angielski detektyw, zdaje się czasem nie pasować do reszty społeczeństwa, lecz jednocześnie – w przeciwieństwie do niego – sprawia swojskie wrażenie, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę jej katastrofalne dla zdrowia lenistwo i przytłaczającą wręcz nieporadność w prowadzeniu samochodu w ruchliwym mieście.

Tym razem Kamieńska i jej współpracownicy z moskiewskiego wydziału śledczego badają sprawę seryjnego mordercy polującego na młodych homoseksualistów o semickim typie urody. Podejrzenia i poszlaki prowadzą Nastię do jej utalentowanego, sparaliżowanego od dwóch lat tłumacza poczytnych powieści, z którym przed dwunastu laty była blisko związana. Odświeżając relację z nim, początkowo tylko w celach służbowych, Kamieńska musi zadać sobie pytanie, czy na pewno jest w stanie wykorzystać Sołowiowa jako marionetkę.

Niemal od początku można oddzielnie obserwować obydwa wątki – pierwszy stricte kryminalny, skupiony wokół poszukiwań mordercy oraz drugi, dotyczący postaci Sołowiowa, jego relacji z Nastią oraz zaskakująco niepokojącą współpracą z największym moskiewskim wydawnictwem, Sher Khan. Miejscami się one zazębiają, aż w końcu obydwa prowadzą do zaskakującego finału. Czego, jak czego, ale nigdy nie można było odmówić Marininie pomysłu na poprowadzenie i zakończenie fabuły.

Po raz kolejny powieść rosyjskiej pisarki nie zawodzi. Podobnie jak w poprzednich częściach, autorka w rewelacyjny, bardzo plastyczny i obrazowy sposób kreśli przed oczami czytelnika obraz Moskwy lat dziewięćdziesiątych. Był to nadal okres przemian, zaledwie kilka lat po pieriestrojce, pokazujący, jak z jednej strony kraj poszedł na przód, a z drugiej jak bardzo tkwi jeszcze w mentalności z poprzedniego systemu. Możemy obserwować ówczesne codzienne życie Rosjan, poczynając od problemów ze zdobyciem mieszkania i przyprawiającymi o zawrót głowy kombinacjami z zamianami lokali, by wreszcie dostać ten w miarę satysfakcjonujący, poprzez zwyczaje kulinarne, aż po stosunki międzysąsiedzkie, często wykraczające poza granice zwykłej uprzejmości.

Smaczkiem, jak zwykle zresztą, są pokazane metody pracy milicji, łącznie z całym arsenałem łapówek, sposobów mniejszego i większego nacisku, nieufności między różnymi jednostkami. Ze względu na własne doświadczenia (Marinina przez blisko dwadzieścia lat pracowała w milicji) można w tej kwestii zaufać wiarygodnemu pokazaniu rzeczywistości. I aż żal czasem jest patrzeć, jak naprawdę dobrzy i rzetelni fachowcy, którym zależy na odkryciu prawdy, ginęli w tłumie bezwzględnych karierowiczów i zwykłych ludzkich śmieci.

W Styliście autorka porusza jeszcze dwa inne warte uwagi wątki. Pierwszym, który zainteresował mnie znacznie bardziej, to pokazanie od podszewki pracy ówczesnych wydawnictw, których szefostwo, zachłyśnięte żądzą jak największego zysku, dbałość o swoich autorów, czytelników oraz przepisy prawa stawiało na ostatniej pozycji priorytetów. Drugi to pokazanie sytuacji  i odbiór przez społeczeństwo osób, które albo przyznały się do homoseksualizm, albo zostały przyłapane na gorącym uczynku. Trudno ocenić, na ile sytuacja się zmieniła (na pewno obowiązuje teraz inne prawo), warto wspomnieć, że nie tak dawno temu okazywanie preferencji homoseksualnych było traktowane jak przestępstwo i z pełną mocą ścigane. O społecznym napiętnowaniu nawet nie ma co wspominać.

Podsumowując, po raz kolejny Marinina nie zawodzi. Pozostaje mieć tylko nadzieję, że na kolejny tom cyklu nie będziemy musieli czekać kolejnych dwóch lat.

Przeczytaj również:

Książkę przeczyałam w ramach wyzwania "Rosyjsko mi".
Recenzja napisana dla portalu Secretum.pl

Komentarze